Ελάτε στην παραδοσιακή ταβέρνα Αρισμαρί & Βάρσαμο την παραμονή Πρωτοχρονιάς 31-12-2015 (09.00 το βράδυ) για να φάμε, να πιούμε, να διασκεδάσουμε, να χορέψουμε και να τραγουδήσουμε με κρητική λύρα, κρητικό τραγούδι και κρητικές γεύσεις. Μαζί μας θα είναι ο γνωστός Χάρης Φασουλάς για ένα αξέχαστο ρεβεγιόν.
 Εκτός από την κάλυψη της βασικής ανάγκης για ανθρώπινη διατροφή το φαγητό αποτελεί και ένα σύμβολο σε κοινωνικό επίπεδο.
Για παράδειγμα ο Veblen ήδη από το 1899 (The Theory of the Leisure Class) έλεγε ότι οι άνθρωποι που έχουν ελεύθερο χρόνο και μπορούν μαθαίνουν να αναπτύσσουν μια προτίμηση σε ξεχωριστά ήδη φαγητών, κάτι που απαιτεί ενασχόληση με το θέμα και διανοητική σκέψη πάνω στο φαγητό. Έτσι, ενώ το βοδινό ναι μεν χρησιμοποιούταν για να φτιάξει την σούπα σε σπίτια ευγενών της Αγγλίας του προηγούμενου αιώνα, μόνο η σούπα σερβιριζόταν στους ευγενείς και το βοδινό που θεωρούταν κάτι το υποδεέστερο το έτρωγαν οι υπηρέτες!... Στα 1950 οι διανοούμενοι στην Αγγλία προτιμούσαν κόκκινο κρασί με πράσινες σαλάτες την ίδια στιγμή που οι πιο απλοί άνθρωποι έτρωγαν αντιστοίχως ροκφόρ με μαρτίνι. Στις μέρες μας το λεγόμενο yuppy food είναι μια τάση που συνδέεται με το ασυνήθιστο εξωτικό φαγητό όπως το μεξικάνικο, γιαπωνέζικο, ινδικό, ή με ασυνήθιστους συνδυασμούς φαγητών. Σύμφωνα επίσης με έρευνες, υπάρχουν στο εξωτερικό στερεότυπα που συσχετίζουν το τι φαγητό ή ποτό προτιμούν οι άνθρωποι συγκεκριμένων επαγγελμάτων. Έτσι στις ΗΠΑ π.χ. θεωρείται ότι όσοι είναι πραγματικοί επαγγελματίες πίνουν γαλλικό κρασί ενώ ανειδίκευτοι εργάτες πίνουν μπύρα Miller μπύρα.... Γενικότερα το φαγητό επιτελεί έναν μεγάλο ρόλο μέσα σε ένα άρρητο σημειωτικό σύστημα που επιδρά με άλλα αντίστοιχα σημειωτικά συστήματα άλλων δραστηριοτήτων και τομέων της ζωής μας όπως και με τα συστήματα αξιών. Για παράδειγμα, το φαγητό επιτελεί ρόλους ανάλογα με τις επικρατούσες θεωρίες υγείας, με τα εορταστικά έθιμα, με την διαφήμιση, τα στερεότυπα, την κοινωνική ομάδα, την εποχή και την γεωγραφία. Σύμφωνα με τα παραπάνω αξίζει ίσως να σκεφτούμε ξανά υπό το παραπάνω πλαίσιο που οφείλεται αυτή η άνθηση των εκπομπών μαγειρικής που βλέπουμε σε όλους τους τηλεοπτικούς σταθμούς στην Ελλάδα τα τελευταία 5-6 χρόνια. Ίσως σημειολογικά εκφράζεται μια τάση/φόβος για την οικονομική κρίση; Αξίζει κανείς να σκεφτεί τα δικά του συμπεράσματα στο παραπάνω ερώτημα σκεπτόμενος μέσα στο πλαίσιο του ερωτήματος τι συμβολίζει το φαγητό στις μέρες μας. Επίσης στο ίδιο πλαίσιο τι σημαίνει συμβολικά ότι διασκεδάζω και τρώγω παραδοσιακά φαγητά σε μια παραδοσιακή κρητική ταβέρνα; Συνάντηση με γνώριμους ανθρώπους, μια άρρητη συνάντηση με την παράδοση, ή απλά γεύσεις που μας κάνουν να θυμόμαστε τα παιδικά μας χρόνια και την γιαγιά μας στο χωριό; 
Οι ναυτικοί λένε ότι ο άνεμος που θα υπερισχύει την μέρα των Χριστουγέννων είναι αυτός που θα επικρατήσει και κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Παρομοίως αν την παραμονή πρωτοχρονιάς έχει λιακάδα τότε πιστεύεται ότι για 40 μέρες θα επικρατεί καλός καιρός.
Η Κρήτη δεν φημίζεται για τις γεμιστές γαλοπούλες της τα Χριστούγεννα. Αντίθετα, το έθιμο ορίζει την εκτροφή όλο το χρόνο ενός χοίρου που σφάζεται τα Χριστούγεννα για χοιρινό με κρητικό πιλάφι. Σε κάποιες περιοχές της Κρήτης χρησιμοποιούσαν το χοιρινό λίπος για να φτιάξουν την λεγόμενη ξιγκόπιτα 2 μέρες πριν τα Χριστούγεννα. Σε άλλες περιοχές από τον χοίρο κάνουν τις γιορτινές μέρες και λουκάνικα, απάκια, πηχτή, ομαθιές, σύγκλινα, τσιγαρίδες. Τα χριστουγεννιάτικα γλυκά στην Κρήτη είναι τα μελομακάρονα, κουραμπιέδες, σαρικάκια, και βασιλόπιτα. Χαρακτηριστικό επίσης των χριστουγεννιάτικων κρητικών εθίμων είναι το χριστόψωμο που γίνεται εκτός των άλλων και με ροδόνερο, μέλι, γαρίφαλα, κανέλα. Στη μέση του τοποθετείται ένα ολόκληρο καρύδι. Ένα ιδιαίτερο έθιμο συγκεκριμένα στο Ηράκλειο είναι η μπουγάτσα. Την παραμονή της πρωτοχρονιάς εμφανίζονται πολλοί πλανόδιοι πωλητές μπουγάτσας και όλοι αγοράζουν μπουγάτσα. Επίσης το ποδαρικό αποτελεί μια ισχυρή παράδοση και οι άνθρωποι καλούν αυτούς που θεωρούν πιο καλότυχους να μπουν στο σπίτι τους πρώτα με το δεξί για να τους φέρουν καλή τύχη. Παλαιότερα έβαζαν τα παιδιά να μπαίνουν μέσα στο σπίτι ή και τα ζώα (βόδι ή πρόβατο). Η παραδοσιακή ταβέρνα μας επεκτείνεται στην πλατεία του Ιστορικού Μουσείου με νέα ξύλινη σκεπαστή κατασκευή και εξωτερικά τραπέζια. Έτσι ακόμη και το φθινόπωρο-χειμώνα, τουλάχιστον τις καλές και ηλιόλουστες μέρες θα μπορούμε να υποδεχτούμε κόσμο και στους εξωτερικούς χώρους με θέα την πλατεία. Ο επισκέπτης στην πόλη του Ηρακλείου έχει πολλά να κάνει και να δει. Κατ' αρχήν στο Ηράκλειο βρίσκεται ένα από τα καλύτερα δείγματα του Μινωικού πολιτισμού με το Παλάτι της Κνωσού. Παράλληλα μπορεί να επισκεφτεί το αρχαιολογικό και στο ιστορικό μουσείο ή και το μουσείο φυσικής ιστορίας. Ακόμη, το ενυδρείο κοντά στο Ηράκλειο.
Το κέντρο του Ηρακλείου είναι γεμάτο κόσμο, κίνηση και μαγαζιά ακόμη και το χειμώνα καθώς το Ηράκλειο είναι το οικονομικό, διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο της Κρήτης. Ιδίως μέχρι τον Νοέμβριο θα δει κάποιος πληθώρα τουριστών αφού η τουριστική σεζόν διαρκεί από τον Απρίλιο μέχρι τον Νοέμβριο. Αλλά και το χειμώνα το Ηράκλειο επισκέπτονται κρουαζιερόπλοια και τουρίστες από όλο τον κόσμο για να δουν το Παλάτι της Κνωσού. Όλο το παραλιακό μέτωπο της πόλης είναι ένας χώρος που μπορεί κάποιος να περπατήσει δίπλα στη θάλασσα, ξεκινώντας από την Αλικαρνασσό μέχρι την Αμμουδάρα, μήκους πολλών χιλιομέτρων έτσι όπως έχει διαμορφωθεί. Στο ενδιάμεσο ο περιπατητής θα βρει πάρκα και χώρους αναψυχής. Μέσα στο Ηράκλειο βρίσκεται ο τάφος του Καζαντζάκη, αλλά και εκκλησίες από πολλές διαφορετικές εποχές της ιστορίας. Τα τείχη του Ηρακλείου είναι από τα μεγαλύτερα οχυρωματικά έργα στον κόσμο και περικλείουν την παλαιά πόλη. Είναι δε τόσο μεγάλα (σε ύψος και πάχος) που πάνω τους έχουν δημιουργηθεί χώροι αναψυχής ενώ σε κάποιες στροφές τους που το πλάτος τους το επιτρέπει, ολόκληρα γήπεδα ποδοσφαίρου και αθλητικοί χώροι. Για να μπει κάποιος στα τείχη περνάει μέσα από τεράστιες καμάρες (Χανιώπορτα, Κομμένο-Μπεντένι, Καινούργια Πόρτα) ύψους και πλάτους άνω των 10-15 μέτρων. Ειδικά στην περιοχή του λιμανιού μπορεί κάποιος να δει τα Ενετικά Νεώρια και του φρούριο του Κούλε στο οποίο κατέλληγαν τα οχυρωματικά έργα γύρω από το Ηράκλειο και το προστάτευε από τις επιθέσεις από την θάλασσα. Το οχυρωματικό αυτό έργο φτιάχτηκε τα έτη της Ενετοκρατίας η οποία διήρκησε 200 χρόνια και άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης στο νησί. Αναγέννηση που τελείωσε για άλλα 200 χρόνια με την άλωση του Ηρακλείου μετά από πολιορκία 20 και πλέον ετών από τους Τούρκους. Σήμερα στο Ηράκλειο συναντάει κανείς απομεινάρια του Μινωικού πολιτισμού, των αρχαίων χρόνων, του Βυζαντινού πολιτισμού, του Αραβικού πολιτισμού, των Ενετών και των Οθωμανών Τούρκων. Λόγω όμως των τειχών αυτά που βλέπει κανείς περισσότερο γύρω του είναι τα στοιχεία των Ενετών. Η εκκλησία του Αγίου Τίτου φαίνεται καθαρά ότι έχει στοιχεία Αραβικών επιρροών. Κάτω από το Ηράκλειο σε στρώσεις, κάτω από τους δρόμους που περπατάμε και κάτω από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου υπάρχουν θαμμένοι οι δρόμοι άλλων πολιτισμών και εποχών. Γύρω από το Ηράκλειο και έξω από αυτό μπορεί κάποιος να κάνει βόλτες με αυτοκίνητο όπου από την ανατολική πλευρά σε ένα μήκος 40 χιλιομέτρων υπάρχει ένας πολεοδομικός ιστός που ενώνει το Ηράκλειο με το Κοκκίνη Χάνι, Γούβες, Ανάληψη, Χερσόννησος, Σταλίδα, Μάλια και είναι γεμάτος από παραλίες, μπαρ και τουριστικά καταλύματα. Το Ηράκλειο Κρήτης φημίζεται για το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας του Πανεπιστημίου Κρήτης που είναι στα ratings και στις παγκοσμίου επιπέδου ανακαλύψεις ένα από τα πιο πρωτοπόρα στον κόσμο (κυρίως στις φυσικές επιστήμες, βιολογία κτλ) ενώ ακόμη υπάρχουν τα ΤΕΙ. Το αεροδρόμιο του Ηρακλείου είναι το δεύτερο σε μέγεθος στην Ελλάδα μετά των Σπάτων στην Αθήνα. Επειδή η Κρήτη είναι μακρόστενη το μέσο της απόστασης από τα άκρα, που είναι το Ηράκλειο, αποτελεί την καλύτερη βάση εξόρμησης και νέων ανακαλύψεων.  Μια μεγάλη πράσινη σαλάτα μοιάζει ιδανικό καλοκαιρινό πιάτο. Ως κύριο γεύμα είναι ακόμη πιο υγιεινό και θελκτικό, ιδίως το καλοκαίρι. Όσο περισσότερα χρώματα έχει τόσο περισσότερο αυξάνονται οι γεύσεις της ενώ τα συστατικά της βρίσκονται στην πλούσια Κρητική ενδοχώρα.
Ένα κοτόπουλο στην σχάρα αποτελεί πάντοτε μια υγιεινή και ελαφριά επιλογή. Γεμάτο πρωτεΐνες και χαμηλό σε λίπη αποτελεί ιδανική λύση για ένα ελαφρύ αλλά γευστικό και χορταστικό καλοκαιρινό γεύμα. Καλά πλυμένα δροσερά καλοκαιρινά φρούτα. Το καρπούζι είναι μια από τις πρώτες επιλογές. Με 90% νερό και λυκοπένιο που καταπολεμά τον καρκίνο περισσότερο και από τις ντομάτες (4mg οι ντομάτες, 6mg το καρπούζι). Σε πρόσφατη λίστα του CNN για το ποιά χώρα έχει το καλύτερο φαγητό, η Ελλάδα συγκαταλέγεται σε μια από τις πρώτες θέσεις με ειδική αναφορά του CNN στο άφθονο ελαιόλαδο, την φέτα, την σπανακόπιτα, το λαχανόριζο, τις φακές, τα ντολμαδάκια. Δεν είναι όλα αυτά βέβαια καλοκαιρινά φαγητά αλλά το άρθρο δείχνει πόσο αυθεντική είναι η χώρα μας για όσους αναζητούν καλό φαγητό. Μια επίσκεψη στις άγριες κουλτούρες του fast food και του junk food ή σε μέρη όπου οι ξεχωριστές γεύσεις δεν έχουν μεγάλο πολιτισμικό ειδικό βάρος δείχνουν το πλεονέκτημα που απολαμβάνουμε στην χώρα μας χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε. Ένα καλοκαιρινό γεύμα μπορεί έτσι να μετατραπεί σε μια αφορμή για καλή παρέα χωρίς αρνητικές παρενέργειες.  Το αντικριστό αρνί είναι ένας αρχαίος τρόπος ψησίματος (υπάρχει και ομηρική αναφορά) σε αντίθεση με το σουβλιστό αρνί που ως έθιμο μας ήρθε τα τελευταία χρόνια από την ηπειρωτική Ελλάδα.
Το αντικριστό αρνί των βοσκών του ψηλορείτη και της αρχαιότητας, ως τρόπος ψησίματος που διατηρείται έως και τις μέρες μας, γίνεται με τον τεμαχισμό του ζώου στα τέσσερα και στην συνέχεια το πέρασμά του σε σούβλες που τοποθετώνται αντικριστά γύρω από την φωτιά. Το ψήσιμο γίνεται μόνο με την φλόγα, χρειάζεται χοντρό αλάτι και ο απαιτούμενος χρόνος είναι περίπου 2,5 ώρες. Το αποτέλεσμα βέβαια εξαρτάται και από την μαεστρία και την εμπειρία του ψήστη.  Στον οδηγό των εκδόσεων Le Monde και Les Livres du Tourisme αναφέρεται : "Η Κρήτη είναι πραγματική περίπτωση εντοπιότητας (terroir που λένε οι Γάλλοι), αλλά και εδώ ισχύει ο κανόνας του οικοσυστήματος που παράγει μαγειρικό σύστημα. Απλώς στην Κρήτη είναι οφθαλμοφανές, αφού ακόμη και η χλωρίδα και η πανίδα διαφέρουν από τις αντίστοιχες της ηπειρωτικής Ελλάδας. Τα ιδιαίτερά της βότανα και χόρτα όπως το δίκταμο, το σταμναγκάθι ή οι παπούλες είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Βουνίσια και γήινη μαγειρική, η κρητική, έχει λίγο ψάρι στο διαιτολόγιό της και με σύγχρονες μάλλον συνταγές, είναι όμως παγκόσμιο πλέον παράδειγμα ορθής διατροφής με πολλά χόρτα, λαχανικά και λάδι. Με ενετικές και ανατολίτικες επιρροές –η τελευταία από τους πρόσφυγες με την καταστροφή του ‘22- η Κρήτη έχει κουζίνα με έντονο χαρακτήρα, με πρωτότυπα πιάτα και πρώτες ύλες. Τέτοια παραδείγματα είναι το : γαμοπίλαφο με στάκα, οι χοχλιοί (σαλιγκάρια) με χόνδρο ή λαχανικά, η τούρτα (κρεατόπιτα), η γραβιέρα και το φουριάρικο (αγριοκάτσικο) που σερβίρονται με μέλι (σαν αυτό από τη βυζαντινή συνταγή), τα αλμυρά ή γλυκά μυζηθροπιτάκια αλλά και οι μεζέδες για την τσικουδιά ή τη ρακή. Είναι άκρως ενδιαφέρουσα η μελέτη της κρητικής γαστρονομίας, με το ιδιαίτερο λεξιλόγιο, επειδή, ως κλειστό σύστημα, έχει κρατήσει τις μνήμες του απώτερου παρελθόντος: αρχαίου, βυζαντινού, ενετικού, ανατολικού. Επιπλέον παρουσιάζει ενδιαφέρον από τη σκοπιά της υγιεινής διατροφής. " Το ξέρατε ότι μια από τις πιο εντυπωσιακές σκηνές στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου είναι η σκηνή του φαγητού στην αριστουργηματική ταινία του Fellini το "Roma"; Δείτε παρακάτω το εν λόγω απόσπασμα που δείχνει και τον κοινωνικό ρόλο της εστίασης για τους φίλους μας τους Ιταλούς με τους οποίους ειδικά εμείς στο Ηράκλειο έχουμε ιστορικές σχέσεις από τα 465 χρόνια της ενετοκρατίας που άφησαν θετικά αποτυπώματα στην αρχιτεκτονική μας, την λογοτεχνία μας, το θέατρο, τις τέχνες γενικότερα, την γλώσσα αλλά ίσως και....στο φαγητό. Σίγουρα πάντως στην κουλτούρα και στο ότι και εμείς σήμερα αντιλαμβανόμαστε την έξοδο σε ένα εστιατόριο στο Ηράκλειο ως μέσο διασκέδασης και ευκαιρίας για παρέα με τους ανθρώπους μας: Το εστιατόριό μας Αρισμαρί και Βάρσαμο είναι από τα ελάχιστα αν όχι το μόνο στο Ηράκλειο που προσφέρει στους πελάτες του ορισμένα γνωστά παραδοσιακά πιάτα που προσφέρονται συνήθως στα Χανιά.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται: 1) Φρέσκια Σφακιανή Πίτα. 2) Σφακιανό Γαμοπίλαφο. 3) Σφακιανή κρεατότουρτα(πίτα) με αρνί γιαχνί και τυριά. |
RSS Feed
